دفرماسیون چیست؟

کاریکاتور در هنر به معنای تغییر فرم و اغراق و حتی زشت سازی استفاده می‌شود و با اینکه گهگاه در آثار کهن هم دیده می‌شوند، به نسبت جزو مفاهیم تازه‌ی هنر هستند. دفرماسیون، تغییر و دستکاری در فرم عادی یکی از پایه‌های مهم این تکنیک است. این روش شاید در نقاشی و مجسمه سازی معروف‌تر باشد. ولی در مورد هنر تایپوگرافی هم کارکرد فراوانی دارد و حتی تکنیک محبوب بسیاری از طراحان تایپوگرافی است. هر اقدامی که در آن حروف از شکل اصلی خود خارج و اصطلاحا دفرمه شوند، می‌تواند نوعی دفرماسیون در نظر گرفته شود. کشیدگی های بیش از حد، کج کردن حروف، شکستن و پیچیدن و خمیدن و ...، همه مظاهر مختلفی از پیاده سازی تکنیک دفرماسیون هستند. 

کالیگرافی حروف چیست؟

این اصطلاح به روش خاصی از تایپوگرافی و طراحی حروف گفته می‌شود که در آن حروف در هم فرو می‌روند و ترکیب بندی خاصی ایجاد می‌کنند. کالیگرافی به نوعی هنر نقاشی خط و سایه هم اشاره دارد. در کالیگرافی به زبان فارسی معمولا از سنتی و اصیل زبان فارسی استفاده می‌شود. فونت‌هایی مانند نستعلیق و ثلث بیشترین طرفداران را دارند. نکته‌ی مهم این است که این تکنیک با هر فونت و نوشتاری شدنی است و مواردی که گفتیم فقط محبوب‌ترین‌‌ها بودند. در نهایت به طور خلاصه می‌توان گفت که کالیگرافی اصطلاح غربی‌ها برای هنری است که ما در اینجا به آن خوش‌نویسی می‌گوییم. 

کالیگرافی سنتی و مدرن

کالیگرافی سنتی هنری چند صد ساله است. هنرمندان این زمینه برای پیاده سازی آثارشان از قلم و مرکب استفاده می‌کنند و قواعد و اصول خاص خودشان را دارند. کالیگرافی مدرن پایبندی چندانی به این اصول سنتی ندارد. در واقع در کالیگرافی مدرن آرتیست خودش اصول و قواعد کار خودش را تعریف می‌کند و سبک خاص خود را روی کاغذ پیاده سازی می‌کند.

هر چه كه به سوي عوامل مدرن شهري مي رويم ، مي بيينيم كه انسان ها چقدر ازيكديگر دور وجدا مي شوند . در واقع ، امروز اگر از يك بعد هنري به چهره اغلب آدم ها نگاه كنيم ، اين تنهايي را خيلي واضح حس مي كنيم .

اين نقاش كه اخيرا يك نمايشگاه انفرادي نقاشي در گالري "سيحون " برگزار كرده است ، در توضيح آن افزود : همان طور كه مي بينيد عنوان نمايشگاه من " تنها " است . البته اين عنوان يك نوع ايهام است . به اين شكل كه دومعني را با يك املاء در برمي گيرد . من از اين ايهام استفاده كردم و دومجموعه كار ارائه دادم . يك مجموعه اساسا به تنهايي انسان ها دراجتماع امروز توجه دارد و تن هاي ديگر ، به معناي پيكرها وتن هايي است كه گرچه با يكديگر زندگي مي كنند اما به طور كل از يكديگر جدا افتاده اند . 

" رشاد " در پاسخ به اين پرسش كه چرا تنهايي را به عنوان يك سوژه  براي نمايش آثار خود انتخاب كرده است گفت : امروز بارزترين مشخصه انسان متمدن ، تنهايي است . انسان ها به خاطر دارا بودن مناسبات اجتماعي به ورطه تنهايي دچار مي شوند . اين مسئله ومهجوريت برايم جالب و درعين حال ، تامل برانگيزبود.اگر دقت داشته باشيد مي بينيد كه انسان هايي كه بيشتر به مفهوم  وحفظ صفت انسانيت فكر مي كنند ، بيشتر مورد بي مهري وتنهايي ازجانب اطرافيان روبه رومي شوند .

اين نقاش خاطرنشان كرد : برخي از من مي پرسند چرا پرتره هايي كه در اين نمايشگاه ارائه شده اند زشت ودفرمه هستند. درپاسخ بايد بگويم ، من زشت را درجه اي اززيبايي مي دانم . درحقيقت هدفم از تصوير كردن اين پرتره ها به اين شكل وفرم ، عريان كردن غمي بود كه دراغلب آنها به چشم مي خورد. 

در نمايشگاه انفرادي آثار پرتره هاي " كارن رشاد" ، تصاوير داخل كادرها ، همان طور كه نقاش توضيح مي دهد ، غمگين ، دفرمه و زخم خورده هستند . بيشتر چشم ها به شكل خيره كشيده شده اند و كسي نمي داند اين انسان ها با اين چشم ها چه چيزي را مي خواهند بيان كنند كه نمي توانند.  

حتي اگر نقاش ، عنوان "تنها " را هم براي نمايشگاه نمي گذاشت ، دفرماسيون گونه ها و چهره ها ، زخم ها و برش هايي كه برپرتره ها وجود دارد ، حكايت ازانسان تنها و بي تكيه گاه درجامعه امروزي دارد .

خود نقاش معتقد است : جايگاه نقاشي پرتره درايران ، متفاوت است . برخي نقاشان مثل " هانيبال الخاص "هنوز به پرتره كشيدن مي پردازند وبرخي كمتر . به هر حال ، من درجامه يك نقاش ،تصوير كردن پرتره ها را دوست دارم . شايد به اين خاطر كه مي توانم به وسيله آن ، تنهايي آدم هايي را كه درزندگي مدرن وفرم تشريفاتي آن گيرافتاده اند را به نوعي ترسيم كنم .